Οι «χαμένες Νατούρα» της Κρήτης

Προστατευόμενες Περιοχές ζητούν προστασία!

(Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της παράταξης του ΤΕΕ-ΤΑΚ "Αυτόνομοι Μηχανικοί Ανατολικής Κρήτης)

«Πυκνά δάση, όπως στην ηπειρωτική Ελλάδα και στην Ευρώπη δεν υπάρχουν στην Κρήτη. Η κυρίως βλάστηση αποτελείται από φρύγανα και θάμνους τα οποία ανάλογα με τις συνθήκες αποκτούν θαμνώδη ή δενδρώδη μορφή. Τα φρύγανα καλύπτουν τα ξηρότερα και περισσότερο βοσκημένα εδάφη της Κρήτης, από το ύψος της θάλασσας μέχρι ψηλά την ορεινή ζώνη...

Η χλωρίδα της Κρήτης είναι από τις σημαντικότερες της Ευρώπης τόσο σε αριθμό ειδών όσο και σε ενδημισμό. Έχει περίπου 1750 είδη και υποείδη με ποσοστό ενδημισμού περίπου 10%. Η θεωρία της φυσικής διαδοχής δεν φαίνεται να έχει εφαρμογή στο σκληρό έδαφος του νησιού. Η βλάστηση είναι σε κάθε τόπο διαφορετική και η σύστασή της μοιάζει λίγο ως πολύ τυχαία. Η θεωρία της φυσικής διαδοχής, στις συνθήκες αυτές φαίνεται να χάνει το αντικείμενό της: τις ίδιες δηλαδή βλαστικές ζώνες, που ίσως ουδέποτε υπήρξαν ως διακριτές οντότητες στο νησί. Αυτό που τελικά βλέπουμε είναι ένα εκπληκτικό μωσαϊκό με χιλιάδες πρόσωπα, αλλά και ένα μωσαϊκό που επαναλαμβάνεται με παραλλαγές σε όλα σχεδόν τα υψόμετρα και στους τέσσερις μεγάλους ορεινούς όγκους. Η γεωλογική ιστορία, ο ανταγωνισμός, η τύχη και τα μυριάδες μικροκλίματα μαζί με τον ανθρώπινο παράγοντα έχουν συμβάλλει καθοριστικά σε αυτή την εκπληκτική βλαστική αναρχία που χαρακτηρίζει το κρητικό τοπίο...»

Σ΄αυτό το νησί, που έτσι περιγράφεται από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας*, προστατεύονται επισήμως 1 Εθνικός Δρυμός, αυτός της Σαμαριάς, 1 Αισθητικό Δάσος, το Φοινικόδασος του Βάι, 5 Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης, από τα οποία 4 είναι αιωνόβια δένδρα, -3 πλατάνια και μια Δρυς- και μια ορχιδέα, η Κρητική Cephalanthera κι αυτά με διατάγματα της περιόδου 1977 - 85!

Τα τελευταία χρόνια έχουν καταγραφεί στην Κρήτη 76 βιότοποι Corine, από το σχετικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα, 82 Τοπία Φυσικού Κάλλους από τη βάση δεδομένων Φιλότης, όπως επίσης έχουν εντοπιστεί από την WWF Ελλάς 228 υγρότοποι. Αυτά όλα βρίσκονται στον αέρα και σε πολλές περιπτώσεις, αλλά όχι πάντα, συμπίπτουν με τους 53 τόπους του Δικτύου Natura της Κρήτης για τους οποίους κανένα Διαχειριστικό Σχέδιο δεν έχει θεσμοθετηθεί, αν και κάποια απ΄ αυτά έχουν συνταχθεί, ούτε και κανένας Φορέας Διαχείρισής τους υπάρχει.

Για τους Τόπους Προστασίας κάθε είδους, που περιμένουν να προστατευτούν, υπάρχουν οι προβλέψεις του περιβαλλοντικού Νόμου Ν.1650/1986 που 23 χρόνια τώρα απλά δεν εφαρμόζεται, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τη φυσική και πολιτιστική ταυτότητα της χώρας. Οι συνέπειες αυτές είναι πολύ μεγαλύτερες για τα μικρά και μεγάλα νησιά, μεταξύ των οποίων η Κρήτη και για τις παράκτιες περιοχές. Ιδιαίτερα κινδυνεύουν οι προστατευόμενες περιοχές που δεν είναι αναγνωρίσιμες ως δασικές εκτάσεις, με βάση τον ορισμό του δάσους και δεν αξιολογείται από τους πολίτες η πραγματική σημασία τους λόγω έλλειψης ενημέρωσης.

Σε συνθήκες φιλελευθερισμού η οποιαδήποτε απαγόρευση γίνεται αντιληπτή ως πρόβλημα και γι αυτό η πολιτεία την αποφεύγει.

Στην πραγματικότητα, στις προστατευόμενες περιοχές όχι μόνο δεν απαγορεύεται μεγάλο μέρος από τις δραστηριότητες των κατοίκων αλλά συχνά επιβάλλεται και θεωρείται ότι συμβάλλει στην προστασία τους.

Παρ’ όλα αυτά, το κράτος αυτό το θυμάται μόνο ως επιχείρημα για εγκατάσταση νέων χρήσεων όπως μεγάλες τουριστικές επενδύσεις, σταθμούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, εξορυκτική βιομηχανία και όχι για προστασία και σωστή διαχείριση των παραδοσιακών γεωργικών και κτηνοτροφικών τοπίων και δραστηριοτήτων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την καταστροφή των τόπων και την οργή των κατοίκων και παραδοσιακών χρηστών των περιοχών αυτών, που αντιλαμβάνονται την υποκρισία να εκδιώκονται οι ίδιοι για ν΄αλλάξουν οι παραδοσιακές χρήσεις με νέες.

Οι «χαμένες Νατούρα» της Κρήτης

Στις 28 Μαρτίου του 2008, δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων η απόφαση (2008/335/ΕΚ) της Επιτροπής με την οποία εγκρίθηκε σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, ο πρώτος Ενημερωμένος Κατάλογος των τόπων κοινοτικής σημασίας για τη μεσογειακή βιογεωγραφική περιοχή, που περιλαμβάνει και τον κατάλογο των Ελληνικών Τόπων, όπως τους έστειλε η Ελληνική Κυβέρνηση.

Για την καταγραφή τους είχαν εργαστεί, αρκετά χρόνια πριν, ειδικοί επιστήμονες και είχαν καταρτήσει τον Επιστημονικό Κατάλογο.

Δεν ξέρουμε τι έγινε σε όλη την Ελλάδα και είναι χρήσιμο να το μάθουμε, αλλά συγκρίνοντας τον Επιστημονικό με τον τελικό Κατάλογο είδαμε ότι στην Κρήτη μας λείπουν τουλάχιστον πέντε περιοχές.

Στις περιοχές αυτές έχουν εγκατασταθεί και συνεχίζουν να εγκαθίστανται κάθε άλλο παρά συμβατές με το χαρακτήρα τους χρήσεις...





1. ΝΟΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ - GR 4320009 - ΒΟΡΕΙΟ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ: ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΣ - ΜΟΝΗ ΤΣΑΓΚΑΡΟΛΩΝ - ΓΚΟΥΒΕΡΝΕΤΟΥ – ΚΑΘΟΛΙΚΟ
Περιοχή βόρεια – βορειοδυτικά από το Πεδίο Βολής Κρήτης

2. ΝΟΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ - GR 4330001 - ΠΕΤΡΕ ΦΑΡΑΓΓΙ ΚΑΙ ΠΕΤΡΕΣ ΕΩΣ ΠΑΡΑΛΙΑ ΖΟΥΡΙΔΑ
Παραλιακή περιοχή όπου παρουσιάζεται έντονη ανάπτυξη τουρισμού και παραθεριστικής κατοικίας.

3. ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ - GR 4310001 - ΑΛΜΥΡΟΥ ΦΑΡΑΓΓΙ ΚΑΙ ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ
Περιοχή με άναρχη ανάπτυξη κάθε δραστηριότητας, άτυπο βιομηχανικό λιμάνι, εργοστάσιο ΔΕΗ και κακοποίηση του υγρότοπου με μπαζώματα.

4. ΝΟΜΟΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ GR 4320001 - ΜΙΛΑΤΟΣ ΜΕΧΡΙ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ
Περιοχή όπου έχει εγκατασταθεί αιολικός Σταθμός και προωθείται η δημιουργία περιοχής ΠΕΡΠΟ

5. ΝΟΜΟΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ GR 4320007 - ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΑΚΡΟ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΝΗΣΙΔΕΣ ΚΑΒΑΛΛΟΙ
Περιοχή όπου έχει εγκατασταθεί εργοστάσιο της ΔΕΗ, στη θέση Αθερινόλακος

Σημείωση:

* Αποσπάσματα από κείμενο του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης για τους Μεσογειακούς Υγροτόπους και τις Λιμνοδεξαμενές, ένα από τα προγράμματα διαχείρισης και προστασίας περιβάλλοντος που υλοποιήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος LIFE.

πηγή : http://www.ecocrete.gr/index.php?option=content&task=view&id=6486