απειλούνται πανέμορφες παραλίες στην Κρήτη απο τις ανεξέλεγκτες αμμοληψίες

Με εξαφάνιση απειλούνται μέσα στα επόμενα 10 χρόνια πανέμορφες παραλίες στην Κρήτη και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας εξαιτίας της διάβρωσης που υφίστανται από τις ανεξέλεγκτες αμμοληψίες. Επιστήμονες από το Πολυτεχνείο Κρήτης που παρουσίασαν πριν από λίγα 24ωρα τα αποτελέσματα έρευνάς τους στο Διεθνές Συνέδριο Γεωεπιστημών στην Αυστρία, επεσήμαναν ότι αν δεν σταματήσει- έστω και την ύστατη ώρα- η απογύμνωση των παραλιών από την άμμο που χρησιμοποιείται για την κατασκευή δρόμων και κτιρίων, τότε την επόμενη δεκαετία θα σβηστούν από τον χάρτη δεκάδες ακρογιαλιές και σε πολλές περιπτώσεις οι παράλιοι οικισμοί θα βρεθούν στο έλεος πλημμυρών. «Ήδη μάλιστα υπάρχουν παραλίες στην Κρήτη που το πλάτος τους μικραίνει κατά μισό έως και 1 μέτρο τον χρόνο!», λέει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Φυσικών Καταστροφών στο Πολυτεχνείο της Κρήτης κ. Κώστας Συνολάκης, ο οποίος μαζί με τους συνεργάτες του κ.κ. Σ. Φωτείνη, Β. Βουκουβάλα και Ν. Καλλιγέρη μελέτησαν στη Βόρεια Κρήτη την ανεπανόρθωτη ζημιά που έχει προκαλέσει η διάβρωση στις παραλίες από τις εκτεταμένες αμμοληψίες που γίνονται εδώ και χρόνια στο νησί. «Πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο βεβαίως παρατηρείται και σε άλλες παράκτιες περιοχές της Ελλάδας όπως είναι για παράδειγμα η Νότια Πελοπόννησος, η Ρόδος, ο Θερμαϊκός, η Ερεσός στη Λέσβο, η Κατερίνη».

Η δραματική ιστορία της παραλίας Καλύβες που εξαφανίστηκε ήδη από τη δεκαετία του 1990, καταδεικνύει με τον πιο παραστατικό τρόπο το ζοφερό μέλλον που επιφυλάσσει στις ακρογιαλιές η αλόγιστη και παράνομη αμμοληψία για τη δημιουργία σκυροδέματος που χρησιμεύει στις τεχνικές κατασκευές. Οι Καλύβες βρίσκονται στο ανατολικό τμήμα της Κρήτης και απέχουν περίπου 20 λεπτά από την πόλη των Χανίων. Η παραλία αυτή πλήρωσε το τίμημα για την κατασκευή του διεθνούς αεροδρομίου των Χανίων που άρχισε το 1954. Ήταν ένα τεράστιο τεχνικό έργο για την εποχή του.

Η αυτοψία.

«Οι φοιτητές μου επισκέφθηκαν την περιοχή αυτή και αναζήτησαν κατοίκους μεγάλους σε ηλικία ζητώντας τους να θυμηθούν από τα παιδικά τους χρόνια τη μορφή που είχε τότε η αμμουδιά», συνεχίζει ο κ.

Κ. Συνολάκης. «Κάποιοι από αυτούς μάς είπαν ότι τη δεκαετία του 1940 και του 1950 η παραλία στις Καλύβες είχε πλάτος περίπου 100 μέτρων και το μήκος της ξεπερνούσε το 1 χιλιόμετρο. Από φωτογραφίες της εποχής που βρήκαμε, υπολογίσαμε ότι το μέσο πλάτος της ήταν 50 μέτρα. Στη συνέχεια, τα πάντα άλλαξαν». Για την κατασκευή του αεροδρομίου και των αυτοκινητοδρόμων δεκάδες φορτηγά έφταναν καθημερινά στις Καλύβες και έπαιρναν την άμμο. Οι ειδικοί του Πολυτεχνείου υπολόγισαν ότι μέσα σε λίγους μήνες μεταφέρθηκαν από την παραλία περισσότεροι από 225 τόνοι άμμου. Μία δεκαετία αργότερα, το 1965, άρχισαν να φαίνονται οι συνέπειες από τη διάβρωση. Τα σπίτια πλημμύριζαν καθώς το πλάτος της παραλίας είχε συρρικνωθεί στα 10 μέτρα από τα 50 που ήταν κάποτε. Η θάλασσα κατάπινε ό,τι απέμενε από την αμμουδιά, διάβρωνε τη στεριά, και το 1990 η παραλία χάθηκε για πάντα.

«Η κατάσταση επιδεινώνεται όταν εξαιτίας διαφόρων έργων μπαζώνονται ποτάμια και χείμαρροι που εκβάλλουν στις ακρογιαλιές με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ανανεωθεί και να εμπλουτιστεί σε ποσότητα η άμμος από τις παραλίες». Τα ποτάμια, είναι η αλήθεια, παίζουν κι αυτό τον ρόλο. Καθώς πηγάζουν από μακρινά βουνά, στο πέρασμά τους μεταφέρουν ιζήματα και φερτά υλικά τα οποία, όταν εκβάλλουν σε κάποια παραλία, αποτελούν την πρώτη ύλη για την ανανέωση της λεπτόκοκκης άμμου.

Η διάβρωση.

Καθώς η άμμος υποχωρεί, η θάλασσα εισχωρεί στην ξηρά και διαβρώνει πολύ γρήγορα τα εδάφη που αφήνει πίσω της η άμμος που χάνεται. Έτσι, σε ορισμένες παραλίες η διάβρωση αυτή γίνεται με ετήσιο ρυθμό μισού έως ενός μέτρου τον χρόνο και μάλιστα, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η περίφημη παραλία στη Γεωργιούπολη των Χανίων εικάζεται ότι μέσα στα επόμενα χρόνια θα έχει εξαφανιστεί, καθώς το θαλασσινό νερό θα έχει εισχωρήσει σε βάθος 500 μέτρων στην ενδοχώρα. «Η άμμος αποτελεί τη φυσική ασπίδα προστασίας της ξηράς από τη διαβρωτική επίδραση της θάλασσας. Όταν χαθεί, η θάλασσα καλύπτει το κενό που μένει και αυτομάτως η χερσαία περιοχή βυθίζεται στο νερό». Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, δεκάδες παραλίες στη βόρεια ακτογραμμή της Κρήτης έχουν χάσει περισσότερο από το 50% του πλάτους τους.

Η παραλία Καλύβες στα Χανιά εξαφανίστηκε για να χτιστεί το τοπικό αεροδρόμιο

Οι πλαζ τροφοδοτούν τη βιομηχανία τσιμέντου εδώ και μισόν αιώνα

Η διάβρωση των παραλιών στην Ελλάδα έχει τις ρίζες της στη δεκαετία του 1950 όταν άρχισε η ανοικοδόμηση της χώρας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι τοπικές τσιμεντοβιομηχανίες παρήγαγαν ενισχυμένο σκυρόδεμα που είχε ως βασικά υλικά το τσιμέντο και την άμμο. Για να μειώσουν το κόστος παραγωγής χρησιμοποιούσαν μεγάλες ποσότητες από την άμμο στις παραλίες, που ήταν τζάμπα, χωρίς όμως να υπολογίζουν ότι η άμμος της θάλασσας, επειδή περιέχει χλωριούχο νάτριο, δεν είναι κατάλληλη για την παρασκευή ενισχυμένου σκυροδέματος. Με άλλα λόγια, δεν αποτελεί το ιδανικό υλικό που θα προσδώσει ασφάλεια σε μια κατασκευή. Πριν από το 1975 μάλιστα, μια συνηθισμένη επιγραφή που αντίκρυζε κανείς σε παραλίες ήταν η «άμμος για πούλημα». Πολλοί δήμοι επειδή ήθελαν εναγωνίως χρήματα πουλούσαν την άμμο από τις παραλίες.

Η κλιματική αλλαγή επιταχύνει την καταστροφή

Oι επιπτώσεις από τις αμμοληψίες των παραλιών θα γίνουν ακόμη περισσότερο αισθητές στα χρόνια που έρχονται εξαιτίας της προβλεπόμενης ανόδου της στάθμης της θάλασσας, από τους πάγους που σταδιακά λειώνουν. Ο κ. Κ. Συνολάκης λέει πως η διάβρωση της θάλασσας θα πλήξει τις παραλίες εκείνες που έχουν λεπτόκοκκη άμμο και ήπια κλίση, δηλαδή αυτές που προτιμά περισσότερο ο κόσμος για να κάνει μπάνιο. Όμως με τα δεδομένα που υπάρχουν σήμερα, δεν είναι δυνατόν να διαπιστωθεί με ακρίβεια το πόσο μεγάλη θα είναι αυτή η διάβρωση γενικά στις παραλίες της Ελλάδας επειδή δεν υπάρχουν διαχρονικές και συστηματικές μετρήσεις για το ύψος της στάθμης της θάλασσας στη χώρα μας. Γεγονός όμως είναι ότι πολλές παραλίες έχουν απολέσει τα τελευταία χρόνια τεράστια ποσότητα άμμου η οποία αντιστοιχεί σε όγκο σε 1 κυβικό μέτρο άμμου ανά τετραγωνικό μέτρο παραλίας. «Αν δεν αλλάξει η κατάσταση αυτή, παραλίες όπως η Ερεσός στη Λέσβο και ο Πλατανιάς και ο Ταυρωνίτης στην Ανατολική Κρήτη κινδυνεύουν με εξαφάνιση, χωρίς να περιμένουν να ανέβει η θάλασσα από το λειώσιμο των πάγων». Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, η Νομαρχία Χανίων αποφάσισε να αντλήσει από τα βάθη της θάλασσας 12 με 20 χιλιάδες κυβικά μέτρα άμμου, για να εμπλουτίσει τμήμα από τις παραλίες του Πλατανιά και της Αγίας Μαρίνας που κινδυνεύουν.

Τα λιμάνια.

Η αστοχία των λιμενικών έργων είναι ένας ακόμη λόγος που στερεί την άμμο από τις παραλίες και επιταχύνει τη διάβρωσή τους. Οι ειδικοί του Πολυτεχνείου Κρήτης έχουν διαπιστώσει ότι μικρά λιμάνια έχουν κατασκευαστεί σε λάθος θέσεις και σε πολλές περιπτώσεις χωρίς τεκμηριωμένες ακτομηχανικές μελέτες ή μελέτες σκοπιμότητας παρά μόνο με ρουσφετολογικά κίνητρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα συγκεκριμένα έργα να φράζουν τη ροή ποταμών και χειμάρρων και έτσι η άμμος που μεταφέρουν να καταλήγει στα λιμάνια. Συχνά γίνονται εκβαθυσμοί των λιμανιών για να απομακρυνθεί η άμμος που κανονικά θα έπρεπε να διοχετεύεται στις παραλίες.(πηγή : http://www.cna.gr)